Η πρώτη επίσκεψη στον ορθοδοντικό συνιστάται να γίνεται μέχρι τα 7 έτη και συγκεκριμένα στη φάση της μικτής οδοντοφυΐας, όταν δηλαδή αρχίζουν να ανατέλλουν τα μόνιμα δόντια και πριν ολοκληρωθεί η αλλαγή όλων των δοντιών.
Σε αυτή την ηλικία ο ορθοδοντικός μπορεί να εντοπίσει προβλήματα σχετικά με την ανάπτυξη των γνάθων και την ανατολή των δοντιών. Η άποψη ότι πρέπει να έχουν πέσει όλα τα παιδικά δόντια για να επισκεφθεί ένα παιδί τον ορθοδοντικό είναι λανθασμένη, ενώ ακόμα και πίσω από όμορφα χαμόγελα με ίσια δόντια, μπορεί να κρύβονται σοβαρά λειτουργικά ή σκελετικά προβλήματα των γνάθων. Ίσως φαίνεται λίγο νωρίς αλλά κάποια σκελετικά προβλήματα, μπορούν να αντιμετωπιστούν συντηρητικά μέχρι την ηλικία των 9 ετών, ενώ κάποια λειτουργικά προβλήματα αν αφεθούν, μπορούν να οδηγήσουν σε ασυμμετρίες του προσώπου.
Προβλήματα που απαιτούν θεραπεία σε μικρή ηλικία είναι: ο προγναθισμός ή οπισθογναθισμός της κάτω γνάθου, η σταυροειδής σύγκλειση (όταν τα κάτω δόντια βρίσκονται πιο έξω σε σχέση με τα πάνω) και η πρόσθια χασμοδοντία (το κενό ανάμεσα στα πάνω και κάτω δόντια ενώ αυτά βρίσκονται σε σύγκλειση). Άλλα προβλήματα που πρέπει να μας οδηγήσουν στον ορθοδοντικό είναι η πρόωρη απώλεια νεογιλών δοντιών, η έκτοπη ή καθυστερημένη ανατολή των μονίμων και οι συγγενείς ελλείψεις δοντιών. Έξεις (συνήθειες) όπως ο θηλασμός του δακτύλου ή πιπίλας χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης σε πολύ μικρή ηλικία καθώς εμποδίζουν την ομαλή ανάπτυξη των γνάθων.
Μετά την ολοκλήρωση της ανάπτυξης, σκελετικά προβλήματα δεν μπορούν να διορθωθούν, ενώ ακόμα και για τη διόρθωση μικρότερων προβλημάτων όπως ένας έντονος συνωστισμός, αυξάνεται η πιθανότητα να χρειαστούν εξαγωγές μονίμων δοντιών.
Αξίζει να αναφερθεί ότι η κληρονομικότητα παίζει σημαντικό ρόλο. Επομένως αν υπάρχει κάποιο ορθοδοντικό πρόβλημα στην οικογένεια, όπως για παράδειγμα ο προγναθισμός της κάτω γνάθου, συνιστάται η επίσκεψη των παιδιών σε ειδικό ορθοδοντικό.
Ο γενικός λοιπόν κανόνας είναι πως όσο νωρίτερα γίνει η εκτίμηση από τον ειδικό ορθοδοντικό, τόσο το καλύτερο.
