Οι πραγματολογικές δεξιότητες αφορούν στην χρήση της γλώσσας στο επικοινωνιακό πλαίσιο.
Η αξιολόγηση των πραγματολογικών δεξιοτήτων δίνει σημαντικές πληροφορίες στη διαγνωστική διαδικασία και χρησιμεύει ευρέως για τη διαφοροδιάγνωση των διάχυτων διαταραχών της ανάπτυξης από άλλες αναπτυξιακές διαταραχές.
Με τον όρο πραγματολογία εννοούμε την σωστή επικοινωνιακή ικανότητα του ατόμου, έτσι ώστε να μπορεί να λέει το σωστό πράγμα, με τον σωστό τρόπο, στο σωστό τόπο και χρόνιο, όπως αυτό ορίζεται από την κοινωνική ομάδα.
- Η πραγματολογία περιλαμβάνει τρείς βασικές δεξιότητες που συντελούν τη λειτουργική επικοινωνία.
- Τη χρήση του λόγου για διαφορετικό σκοπό: π.χ χαιρετισμός, παράκληση, υπόσχεση , απαίτηση.
- Η αντιστοιχία του λόγου με τον ακροατή ή την κατάσταση: π.χ διαφορετικά θα μιλήσουμε σε έναν ενήλικα από ότι σε ένα παιδί ή σε μια τάξη από ένα γενέθλιο πάρτι.
- Η ακολουθία κοινωνικών « άγραφων» κανόνων σε μια συνομιλία ή αφήγηση; π.χ η τήρηση σειράς σε μια συνομιλία, η παραμονή εντός θέματος, η ορθή μη λεκτική επικοινωνία – στάση σώματος – βλεμματική επαφή.
Οι δυσκολίες στις πραγματολογικές δεξιότητες αφορούν την έκφραση της επικοινωνιακής πρόθεσης, στο χειρισμό της συζήτησης και τις κοινωνικές γνώσεις. Συνοδεύονται από: Μειωμένο ενδιαφέρον για το περιβάλλον και τους ανθρώπους, δυσκολία στην κατανόηση του μεταφορικού λόγου, αινιγμάτων, υπονοουμένων και ειρωνείας. Τα άτομα με δυσκολίες στην πραγματολογία δείχνουν μειωμένο ενδιαφέρον για συνεργασία και συμμετοχή σε ομαδικά παιχνίδια, περιορισμένη βλεμματική επαφή, μη σωστή χρήση εκφράσεων, κινήσεων του σώματος και χειρονομίες, καθώς και δυσκολία στην έναρξη συζήτησης και στην τήρηση σειράς στον διάλογο. Επίσης, έχει διαπιστωθεί ότι εμφανίζουν έλλειψη ενσυναίσθησης, γνώσεων για την θέση του άλλου και τον ρόλο κάποιου, ζήλια, υπερβολική εξάρτηση, έλλειψη ευγένειας και σεβασμού, δυσκολία κατανόησης αλλαγής χρώματος φωνής, συναισθημάτων και εκφράσεων του άλλου προσώπου.
- Σύμφωνα με τους Mackay & Anderson (2002), οι πραγματολογικές δυσκολίες μπορούν να κυμαίνονται από:
- Σοβαρές πραγματολογικές δυσκολίες: που συναντώνται στην αυτιστική διαταραχή και στις σοβαρές ψυχώσεις.
- Μέτριες πραγματολογικές δυσκολίες: που συναντώνται με τις διάχυτες διαταραχές της ανάπτυξης, την ιδρυματοποίηση, τις αναπτυξιακές διαταραχές λόγου και τα εγκεφαλικά επεισόδια του δεξιού ημισφαιρίου.
- Ήπιες πραγματολογικές δυσκολίες: που μπορεί να συναντώνται σε φυσιολογικά αναπτυσσόμενα άτομα.
Σοφία Π. Κιούπη, Λογοθεραπεύτρια
6979283636
