Η Δυσορθογραφία αποτελεί μία ειδική μαθησιακή δυσκολία, κατά την οποία τα παιδιά δυσκολεύονται στην εκμάθηση της ορθογραφίας και των κανόνων που τη διέπουν.
Μπορούμε να τη συναντήσουμε είτε μόνη της, είτε μπορεί συνυπάρχει με τη δυσλεξία ή κάποια άλλη μαθησιακή δυσκολία.
Τα παιδιά που εμφανίζουν Δυσορθογραφία, παρόλο που γνωρίζουν και κατανοούν τους γραμματικούς κανόνες, τους είναι δύσκολο να τους εφαρμόσουν γραπτά.
Συγκεκριμένα, δυσκολίες εντοπίζονται στους κανόνες που έχουν διδαχθεί, στην ορθή αντιστοίχιση φωνημάτων και γραφημάτων, στη σύνταξη μιας πρότασης, αλλά και παραγράφου. Επιπροσθέτως, λάθη παρουσιάζονται, τόσο στο θέμα μιας λέξης (θεματική ορθογραφία), γεγονός που σχετίζεται με την ελλιπή ανάπτυξη της βραχυπρόθεσμης μνήμης και της οπτικής ικανότητας, όσο και στο καταληκτικό τμήμα των λέξεων (γραμματική ορθογραφία).
Τα χαρακτηριστικά που μπορούν να μας οδηγήσουν να κατανοήσουμε αν το παιδί μας παρουσιάζει δυσορθογραφία είναι τα εξής:
- Αντιστροφή, προσθήκη ή/και παράλειψη γραμμάτων, συλλαβών και λέξεων.
- Αντικατάσταση των γραμμάτων μέσα στις λέξεις που μοιάζουν οπτικά ή ακουστικά, π.χ. β-δ, β-φ, θ-φ, κ.ά.
- Καθρεπτική γραφή, όπου αντί για ε μπορεί να γράφει 3,κ.ο.κ.
- Αντιστροφή φωνηέντων (π.χ. αέρας-εάρας), συμφώνων (π.χ. γράφω- ργάφω) και δίψηφων (π.χ. ου-υο, τσ-στ)
- Ανόμοια γράμματα κατά τη γραφή και λανθασμένη χρήση κεφαλαίων γραμμάτων με παρεμβολή μέσα στη λέξη, αλλά και στην αρχή της πρότασης.
- Συνεχής χρήση της γόμας, με αποτέλεσμα το γραπτό να έχει μουτζούρες και ακαταστασία.
- Λάθη στο καταληκτικό ή το θεματικό κομμάτι της λέξης.
- Αδυναμία αυτοματοποίησης των εξαιρέσεων των καταλήξεων (π.χ. μεταξύ των ρημάτων σε -αίνω και -ένω, στα επίθετα σε -ικός, -εικός και -υκός).
- Αδυναμία στη σύνθεση ομόηχων λέξεων.
- Παράληψη σημείων στίξης.
- Συντακτικά λάθη.
- Δυσκολία στην αντιγραφή.
Παρακάτω παρατίθενται κάποιες ενδεικτικές προτάσεις, οι οποίες μπορούν να χρησιμοποιηθούν, τόσο από τους γονείς, όσο και από τους δασκάλους, για την καλύτερη αντιμετώπιση της δυσορθογραφίας:
- Εμπλουτισμός λεξιλογίου.
- Ενίσχυση προσοχής και μνήμης.
- Ανάπτυξη ακουστικής και οπτικής αντίληψης.
- Ενίσχυση φωνολογικής επίγνωσης, δίνοντας έμφαση στην κατάκτηση των φωνημάτων και στην αντιστοιχία τους με τα γραφήματα.
- Εκμάθηση των κανόνων γραφής, μέσω της χρήσης εικονογραφημένου υλικού (μετατροπή συμβόλων σε σκίτσα).
- Γραφικές αναπαραστάσεις που σχετίζονται με την ορθογραφία και το λεξιλόγιο. Αναλυτικότερα, γράφουμε την ρίζα της λέξης στο κέντρο και γύρω προστίθενται επιθέματα ή προθέματα, ώστε να σχηματιστούν νέες.
- Δημιουργία καταλόγου λέξεων και ατομικού λεξικού. Έτσι, ο μαθητής θα έχει συγκεντρωμένες τις λέξεις που χρησιμοποιεί με λανθασμένο τρόπο.
- Αυτοαξιολόγηση με τη συμβολή λεξικού ή ηλεκτρονικού υπολογιστή.
- Χρήση πολυαισθητηριακών τεχνικών, οι οποίες προτείνουν συγκεκριμένα διαδοχικά βήματα. Αρχικά, παρουσιάζεται προφορικά και οπτικά η λέξη, στη συνέχεια γίνεται ανάκληση, ανάλυση σε συλλαβές, αποτύπωση της λέξης με διάφορους τρόπους και υλικά, γραπτή απόδοση και κατάκτησή της με ορισμένο τρόπο.
- Συχνή επιβράβευση για τη δουλειά του μαθητή και ενθάρρυνσή του, ώστε να προσπαθήσει, ακόμα και αν δυσκολεύεται.
Δε πρέπει να ξεχνάμε, όμως, πως κάθε παιδί χρήζει εξατομικευμένης αξιολόγησης και παρέμβασης. Για να βελτιώσει τις δεξιότητές του και, παράλληλα, τη σχολική του επίδοση, είναι σημαντική η αρωγή των γονέων, των δασκάλων, αλλά και των ειδικών επιστημόνων. Με αυτόν τον τρόπο, θα βοηθήσουμε ενεργά το παιδί να ανακτήσει την αυτοπεποίθησή του, μιας και η γραφή αποτελεί έναν τρόπο έκφρασης.
