Πολλές φορές οι γονείς ενημερώνονται για την έλλειψη φωνολογικής ενημερότητας των παιδιών τους, όταν αυτά ξεκινούν το σχολείο.
Αλλά σπάνια τους δίνεται η δυνατότητα να κατανοήσουν τη χρησιμότητα της και πως μπορούν να βοηθήσουν στην βελτίωση του ελλείμματος.
Έχετε ποτέ σκεφτεί αν μπορούμε να προβλέψουμε την αναγνωστική δεξιότητα των παιδιών μας πριν τις πρώτες τάξεις του δημοτικού; Μήπως η εκμάθηση της ανάγνωσης και της γραφής σε ένα παιδί που είναι στο κατώφλι της Ά Δημοτικού είναι το αποτέλεσμα μιας σωστής γλωσσικής ανάπτυξης κατά την προσχολική ηλικία παρά ένα τυχαίο γεγονός, το οποίο είναι ανεξάρτητο από τις προσχολικές ικανότητες του παιδιού; Σκεφτήκατε αν μπορούμε να καταλάβουμε ή να αποτρέψουμε την εκδήλωση μαθησιακών δυσκολιών πριν την έναρξη του παιδιού στο σχολείο; Τι είναι λοιπόν αυτό που ευθύνεται για την κακή επίδοση των « έξυπνων» μαθητών στην ανάγνωση και στην γραφή;
Είμαστε πλέον σε θέση να γνωρίζουμε πως η Φωνολογική Ενημερώτητα « επίγνωση» είναι στενά συνδεδεμένη με την μετέπειτα επιτυχία ή αποτυχία του στην αναγνωστική δεξιότητα και στην ανάπτυξη του γραπτού λόγου.
Σε αυτό το άρθρο θα αναφερθούμε σε παιδιά με φυσιολογική νοημοσύνη και όχι σε παιδιά με ποικίλες και βαθύτερες δυσκολίες ή γνωστικά αίτια που ούτως ή άλλως επιβαρύνουν τη μαθησιακή τους επίδοση.
Τι είναι η φωνολογική ενημερώτητα;
Η φωνολογική ενημερώτητα ή φωνολογική επίγνωση ή μεταφωνομολογική ικανότητα όπως μπορεί να συναντήσουμε όρο, αναφέρεται στην συνειδητοποίηση ότι ο λόγος απαρτίζεται από διακριτά φωνολογικά δομικά στοιχεία, συλλαβές και φωνήματα καθώς και στην ικανότητα ανάλυσης των λέξεων στα φωνημικά αυτά στοιχεία.
Η Φωνολογική Ενημερωτητα είναι μια αναπτυξιακή γλωσσική ικανότητα;
Η Φωνολογική Ενημερώτηρα είναι μια εξελικτική ικανότητα. Δεν είναι μια εύκολη διαδικασία διότι η διαδικασία αυτή είναι πολυδιάστατη και περιλαμβάνει την αναγνώριση και τον χειρισμό γλωσσικών μονάδων. Δηλαδή εάν ένα παιδί μπορεί να αντιληφθεί αν δυο λέξεις ομοιοκαταληκτούν η όχι ( χέρι/ ταίρι , αλάτι/ μολύβι), αν δυο λέξεις μοιάζουν ωε προς την αρχική ή τελική συλλαβή και ποια διαφοροποιείται ( καρέκλα- καπέλο- ταψί) ( ξύδι-χάδι- γόμα), αν δυο λέξεις μοιάζουν ως προς το αρχικό ή τελικό φώνημα ( θέση- θάμνος-βουνό) ( πόδι- καράβι- άλογο). Επίσης περιλαμβάνει την αντίληψη των σχέσεων μεταξύ των φωνημάτων ( π.χ το σύμπλεγμα /στ/ αποτελείται από δυο φωνήματα, /σ/ /τ/), καθώς, και τον συνειδητό χειρισμό τους μέσα στην λέξη για την δημιουργία νέων λέξεων με από αλλαγή στην θέση κάποιων φωνημάτων ( π.χ αργός/ αγρός), μετά από αντικατάσταση ενός φωνήματος ( σάλι/ ζάλη/ πάλι), μετά από πρόθεση ή αφαίρεση ( στρίβω/ τρίβω), ( σκάλα/ σάλα). Επίσης, να μπορεί το παιδί να κατακερματίσει μια λέξη σε συλλαβές (π.χ μπουκάλι- μπου. κα.λι) ή σε φωνήματα ( π.χ καράβι- κ.α.ρ.α.β.ι), να συνδέσει συλλαβές και τέλος να συνδέσει φωνήματα (π.χ κου.λου.ρι- κουλούρι ), (κ.α.ρ.ο.τ.ο- καρότο).
Κατά συνέπεια, η πρώτη δημοτικού δεν είναι η ηλικία όπου ‘ένας γονιός πρέπει να διαπιστώσει αν όλα πάνε καλά στην ανάπτυξη του γλωσσικού συστήματος. Τα προβλήματα λόγου με έμφαση τα φωνολογικά ελλείμματα είναι κακός οιωνός των μαθησιακών δυσκολιών. Αυτό βέβαια δεν συνεπάγεται πως κάθε είδους προσχολική γλωσσική αδυναμία θα οδηγήσει σε μαθησιακή δυσκολία ή δυσλεξία. Ευτυχώς, εάν λειτουργήσουμε έγκαιρα και έγκυρα οι δυσκολίες αυτές μπορούν να ξεπεραστούν. Σήμερα μας δίνεται αυτή η δυνατότητα.
Σοφία Π. Κιούπη , Λογοθεραπεύτρια
6979283636
