Με αφορμή την έναρξη της νέας  μουσικής χρόνιας για το Ωδείο Νάουσας, η Δήμητρα Μητρέντση, δασκάλα μουσικής με ειδίκευση στην προσχολική και πρώτη σχολική ηλικία,  μίλησε  στο inaoussa.gr για τη μουσική εκπαίδευση στις μικρές ηλικίες.

1. Τι εννοούμε με τον όρο: προσχολική μουσική αγωγή;

Δ. Μητρέντση: Είναι η εξειδικευμένη προσέγγιση της μουσικής εκπαίδευσης για τα παιδιά κάτω των 8 ετών. Μια μεθοδολογία που ανέπτυξαν σπουδαίοι μουσικοπαιδαγωγοί, όπως ο Orff, o Kodaly, o Dalcrose, o Suzuki και άλλοι, που στόχο έχει να φέρει τα παιδιά κοντά στη μουσική με τρόπο αβίαστο και φυσικό, βασισμένο στο παιχνίδι και τη δημιουργία με εργαλείο τα μικρά κρουστά και τις εμπνευσμένες μελωδίες. Στη χώρα μας βλέπουμε να γίνεται γνωστή σταδιακά τα τελευταία 25 χρόνια και να της δίνεται χώρος να αναπτυχθεί πρώτα στα γνωστά Ωδεία των μεγάλων αστικών κέντρων και αργότερα και στις αίθουσες των μικρότερων επαρχιακών Ωδείων.

2. Ποια είναι τα οφέλη αυτής για ένα παιδί;

Δ. Μητρέντση: Πρωτίστως η ψυχαγωγία και η απόλαυση από την ενασχόληση με τη μουσική. Είναι μοναδική η χαρά που έχει ένα μικρό παιδί, όταν τραγουδά ένα αγαπημένο τραγούδι ή χορεύει σε ξέφρενο ρυθμό ή συνοδεύει με οργανάκια μια όμορφη μουσική. Δευτερευόντως όμως τα οφέλη είναι πολλαπλά. Ειδικότερα η ενασχόληση με τη μουσική από την προσχολική ηλικία εξελίσσει την ψυχοσωματική ανάπτυξη, καλλιεργεί την έμφυτη μουσικότητα των παιδιών, βοηθά να αναπτυχθούν τα αισθητικά τους κριτήρια, αποτελεί μέσο ανάπτυξης της δημιουργικής τους φαντασίας, τα φέρνει σε επαφή με την τέχνη και με σπουδαία έργα της μουσικής δημιουργίας, τα βοηθά να αναπτύξουν τις ρυθμικές και ακουστικές τους δυνατότητες, κα.

3. Διάρθρωση των μαθημάτων(επίπεδα τάξεων-χρόνος μαθήματος-τρόπος μαθημάτων-χρόνος ενασχόλησης)

Δ. Μητρέντση: Τα παιδάκια που εντάσσονται στα τμήματα προσχολικής μουσικής αγωγής χωρίζονται σε δύο ηλικιακές ομάδες: τα μικρότερα, παιδιά 3-4,5, που παρακολουθούν τα τμήματα Μουσικοκινητικής και τα μεγαλύτερα παιδιά, αυτά άνω των 4,5, που παρακολουθούν το διετές πρόγραμμα της Μουσικής Προπαιδείας. Ο στόχος στα πρώτα τμήματα είναι η συστηματική ενασχόληση με τη μουσική μέσα από το παιχνίδι και το τραγούδι, ενώ στα δεύτερα, στη διάρκεια των δύο ετών που ολοκληρώνονται, τα παιδιά διδάσκονται τα βασικά θεωρητικά της μουσικής με παιγνιώδη τρόπο(πεντάγραμμο, νότες, ρυθμικά σύμβολα κλπ), μαθαίνουν να παίζουν παιδικές μελωδίες στο μεταλλόφωνο, αλλά και έρχονται σε επαφή με τα μουσικά όργανα που διδάσκονται στο Ωδείο, για να καταλήξουν στην κατά το δυνατόν πιο συνειδητή και προσεκτική επιλογή του οργάνου, που θα τα συντροφεύει στην πορεία της μουσικής τους εκπαίδευσης. Τα μαθήματα γίνονται σε ομαδική βάση, μια φορά την εβδομάδα, διαρκούν στα πρώτα τμήματα 1 ώρα και στα δεύτερα 1,5 ώρα, ενώ η ενασχόληση που απαιτούν στο σπίτι είναι μόνο τα δεύτερα 3 έως 4 φορές την εβδομάδα από 10 λεπτά.

4. Ποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά αναπτύσσει ένα παιδί μέσα από την μουσική;

Δ. Μητρέντση: Πρώτα απ’ όλα αναπτύσσει τη μουσικότητά του, δηλαδή την έμφυτη τάση προς τη μελωδία και το ρυθμό, αλλά και το καλλιτεχνικό του αισθητήριο,  τις ρυθμικές του δυνατότητες, το σωματικό συντονισμό, την πειθαρχία, την αυτοπεποίθηση και τον αυτοέλεγχο. Άλλα χαρακτηριστικά είναι επίσης  η κοινωνικοποίησή του, η δημιουργική του φαντασία, η εξωτερίκευση των συναισθημάτων του, η οργάνωση και  η διεύρυνση της σκέψης και της μνήμης του, η ενεργή συμμετοχή του σε δημιουργικές ομάδες, όπως χορωδίες ή μικρές ορχήστρες.

5. Ποια είναι η κατάλληλη ηλικία για να ασχοληθεί ένα παιδί με την μουσική;

Δ. Μητρέντση: Προσωπική μου άποψη είναι από τα 2,5-3 έτη του το παιδί να εντάσσεται στα ομαδικά τμήματα μουσικής αγωγής και μετά τα 7-8 να προχωρά στη σπουδή οργάνου. Ωστόσο και πριν τα 3 το ιδανικότερο για ένα παιδί είναι να μεγαλώνει σε ένα περιβάλλον με συστηματικά μουσικά ερεθίσματα επιλεγμένα με κριτήριο την καλλιέργεια της μουσικής αισθητικής του. Με τις παραπάνω διαδικασίες, ένα παιδί των πρώτων τάξεων του δημοτικού, είναι έτοιμο σωματικά, νοητικά και πρακτικά να ακουμπήσει τα δάχτυλά του στα πλήκτρα ή στις χορδές ενός οργάνου, που επέλεξε συνειδητά ως αυτό που το εκφράζει.

6. Πως μπορεί ένας γονιός να δώσει έναυσμα στο παιδί για να ασχοληθεί με την μουσική;

Δ. Μητρέντση: Η αγάπη για τη μουσική δε ‘’δίδεται’’  από χέρι σε χέρι. Μεταδίδεται στα παιδιά μας χωρίς μεθόδους ή πίεση μέσα από τη δική μας ανάγκη να ζούμε με μουσική. Μεγαλώστε τα σε ένα περιβάλλον με αρμονικούς ήχους, γίνετε οι ίδιοι καλοί ακροατές, τραγουδήστε, παίξτε, παρακολουθήστε μαζί τους μουσικές παραστάσεις, φέρτε τα σε επαφή με τον πλούτο της μουσική μας παράδοσης και αφήστε τη μουσική να κάνει όλα τα υπόλοιπα.

 

7. Πόσος χρόνος απαιτείται για τη μελέτη της μουσικής;

Δ. Μητρέντση: Από τη στιγμή που ένα παιδάκι ξεκινά τη μελέτη ενός οργάνου, είναι σημαντικό για το ίδιο, αλλά και τους γονείς να ακολουθήσουν στην προσπάθεια τη ρήση ‘’όχι με κόπο, αλλά με τρόπο’’. Δεν έχει πρακτική αξία να ζητούμε από ένα μικρό παιδί- ειδικά τα πρώτα χρόνια μελέτης- να εξασκείται στο όργανο για περισσότερο από 10-15΄τη μέρα. Σκεφτείτε ότι ξεκινάμε τα πρώτα μας μαθήματα στα όργανα με 2 έως 4 νότες και μουσικά σχήματα χτισμένα από αυτές σε διάφορους μελωδικούς και ρυθμικούς συνδυασμούς. Επομένως δεν υπάρχει λόγος οι μικρές αυτές μελωδίες να παίζονται για περισσότερο χρόνο από ένα δεκαπεντάλεπτο τη μέρα.

Ωστόσο είναι σημαντική η συχνότητα της μελέτης και η συνήθεια της μελέτης. Η πρώτη, γιατί βοηθά την ανάπτυξη της μνήμης των δαχτύλων και του εγκεφάλου στις ανάγκες της παρτιτούρας και η δεύτερη, γιατί μαθαίνει τα παιδιά να εντάσσουν στην καθημερινότητά τους τη σπουδή του οργάνου. Η διαδικασία παρομοιάζεται συχνά με την ενασχόληση με ένα άθλημα, συχνές και σύντομες προπονήσεις βοηθούν τη σταδιακή εξέλιξη και αγάπη του αθλητή στο αγώνισμα που επέλεξε.

Εντούτοις θυμίζω πάντα στους γονείς των μαθητών μου την αξία του ρήματος στη φράση: ‘’παίζω’’ μουσική. Είναι σημαντικό να μην ξεχνάμε τη σπουδαιότητα του παιχνιδιού στη ζωή του μικρού παιδιού και ότι η μουσική μπορεί να αποτελέσει μια αστείρευτη πηγή χαράς και ψυχαγωγίας. Οπότε ας μην τη βλέπουμε μόνο ως μελέτη, αλλά –γιατί όχι;- και ως παιχνίδι.

8. Ποιά τα οφέλη και οι στόχοι για τα μελλοντικά στάδια στην ζωή ενός παιδιού;

Ακόμη κι αν δεν ολοκληρώσει κανείς τη μουσική του εκπαίδευση και δε στεφτεί με ένα πτυχίο η πορεία του στη μελέτη της μουσικής, το στίγμα της μένει ανεξίτηλο στην προσωπικότητα και στη ζωή του. Η αγάπη για τη μουσική είναι αγάπη για τη ζωή. Μακάρι λοιπόν για όλους μας να στολίζουμε τις περισσότερο ή λιγότερο σημαντικές στιγμές της ζωής μας με νότες, ρυθμούς και αγαπημένες μελωδίες. Δεν είναι αυτοσκοπός να γίνουμε όλοι μουσικοί, αλλά να αγαπάμε και να εκτιμάμε τη μουσική, της ζωής, της φύσης, των ανθρώπων. Και να δείξουμε στα παιδιά μας το δρόμο των τεχνών και της δημιουργικότητας.

9. Καινούρια πρότζεκτ;

Δ. Μητρέντση: Ο Οκτώβριος είναι ο μήνας της προσαρμογής των παιδιών και των δασκάλων στα τμήματα μουσικής αγωγής. Οπότε η προσοχή μου είναι εστιασμένη στη διαδικασία ένταξης των μαθητών μου στις τάξεις τόσο της Μουσικοκινητικής όσο και της Μουσικής Προπαιδείας. Δε μένουν όμως στην άκρη διάφορα πρότζεκτ που θα παρουσιάσουμε στα παιδιά της περιοχής μας την τρέχουσα σχολική χρονιά κι έχουν όλα επίκεντρο τη μουσική.

10. Αναλυτικότερα, τι να περιμένουμε;

Δ. Μητρέντση: Αυτό που θα ανοίξει τη σχολική μουσική χρονιά είναι η μουσική αφήγηση ‘’Ο κος Μπαχ σας καλεί’’. Αποτελεί μια παρουσίαση με τη μορφή ανάγνωσης παραμυθιού, που συστήνει το συνθέτη στα παιδιά με ευχάριστο τρόπο, την οποία παρουσιάζουμε για δεύτερη φορά στη Νάουσα. Η αφήγηση πλαισιώνεται μουσικά με τα σπουδαιότερα έργα του συνθέτη, που παίζονται ζωντανά επί σκηνής από καθηγητές του Ωδείου, με προβολές βίντεο και εικόνων που ολοκληρώνουν την αφήγηση, και με μια πλοκή που δίνει στα παιδιά με ευχάριστο τρόπο το ιστορικό πλαίσιο και τα βιογραφικά στοιχεία του συνθέτη μέσα από μια σύγχρονη προσέγγιση. Η παρουσίαση αποτελεί την πρώτη από σειρά παρουσιάσεων με θέμα ‘’Μεγάλοι Συνθέτες’’ και θα συνεχιστεί με άλλους σπουδαίους δημιουργούς της μουσικής τέχνης. Συνεργάτες μου στην προσπάθεια αυτή οι συνάδερφοι Μαρία Πέτκου, Μαρίνα Γκοργκάτζε και Κατερίνα Μάιου.

Παράλληλα, θα επαναλάβουμε την παρουσίαση ‘’Το Σχολείο πάει Ωδείο’’, μια ευχάριστη, διαδραστική γνωριμία με τη μουσική, τα όργανα και τις δράσεις του Ωδείου με μουσικές βίντεο-προβολές, ζωντανές παρουσιάσεις των οργάνων από τους καθηγητές του Δημοτικού Ωδείου, πολύ μελωδία, τραγούδι και μουσικά παιχνίδια. Μια μοναδική ευκαιρία να μπουν τα παιδιά στον χώρο της μουσικής εκπαίδευσης, να έρθουν σε επαφή με τους ζωντανούς εκπροσώπους της και να ταξιδέψουν με τις νότες στον κόσμο της μουσικής δημιουργίας.

Επίσης, στις 25 Οκτωβρίου μπαίνουμε στην τάξη για την έναρξη των προβών μιας νέας παιδικής χορωδίας στην πόλη της Νάουσας, που στόχο έχει να αλλάξει όσα ξέραμε για τις παιδικές χορωδίες. Το ρεπερτόριο είναι εξαιρετικά ενδιαφέρον και ανατρεπτικό με εναλλαγές τραγουδιών από μιούζικαλ και παιδικές ταινίες, δραματοποιημένα αλλά και σύγχρονα τραγούδια, αλλά και τραγούδια της μουσικής μας παράδοσης, που θα εκτελούνται με πρωτότυπο τρόπο και χρήση οργάνων, ήχων του σώματος, πολύ κίνηση και χιούμορ, αλλά και συναίσθημα. Ιδιαίτερη έμφαση θα δοθεί στο κομμάτι της κίνησης, που θα ζωντανέψει τα τραγούδια και θα ενθουσιάσει τα παιδιά κατά τη διδασκαλία και την παρουσίαση, κάτι που έκανε τους γονείς των μαθητών του Ωδείου να στηρίξουν την ιδέα και να την περιμένουν με πολλή χαρά. Μια σύγχρονη εκδοχή της χορωδίας, εμπνευσμένη από τα αντίστοιχα μουσικά σχήματα του εξωτερικού, που θα φιλοξενηθεί στο χώρο της Εστίας Μουσών υπό την αιγίδα του Συλλόγου Γονέων του Δημοτικού Ωδείου Νάουσας, αλλά θα είναι ανοιχτή για όλα τα παιδιά, που ενδιαφέρονται να εκφραστούν φωνητικά και σωματικά μέσα από το τραγούδι. Ψάξτε μας με το όνομα ‘’Canto a Tempo’’ ή αλλιώς ‘’Τραγούδα στο Ρυθμό’’.

Τέλος, την περίοδο της άνοιξης, μαζί με τη συνεργάτη μου, Λουκία Ορφανίδου-θεατρολόγο, θα ανεβάσουμε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά μια μουσικοθεατρική παράσταση για τα παιδιά της περιοχής μας. Η δουλειά αυτή έρχεται ως συνέχεια της περσινής πρώτης μας εμφάνισης με το παιδικό έργο ‘’Όνειρο Χειμερινής Νυχτός’’ στη Βέροια και στη Νάουσα. Η φετινή ιστορία είναι μια περιπέτεια ανατροπών, που προσπαθεί να εκθέσει βασικά προβλήματα της σημερινής γενιάς  και να βοηθήσει τα παιδιά να βρουν το δρόμο της αγάπης και της συντροφικότητας. Η μουσική κι εδώ θα έχει πρωταρχικό ρόλο στη βασική δόμηση του έργου.

Η Δήμητρα Μητρέντση είναι μουσικοπαιδαγωγός κι έχει εργαστεί  επί σειρά ετών σε  Ωδεία και Παιδικούς Σταθμούς της Θεσσαλονίκης. Τα τελευταία χρόνια είναι η υπεύθυνη των τμημάτων Μουσικής Αγωγής του Δημοτικού Ωδείου Νάουσας ‘’Εστία Μουσών’’ και από φέτος δασκάλα των αντίστοιχων τμημάτων του Δημοτικού Ωδείου Βέροιας. Επίσης ασχολείται με την παραγωγή μουσικών παιδικών παραστάσεων και παρουσιάσεων, γράφει μουσικά παραμύθια και παιδικά τραγούδια.