Οπτική διάκριση είναι η ικανότητα νοητικής επεξεργασίας και κατανόησης των οπτικών ερεθισμάτων και πληροφοριών του περιβάλλοντος, μέσω της όρασης.
Η ικανότητα αυτή αποτελεί ένα σημαντικό στοιχείο για την ορθή αντίληψη του περιβάλλοντος, αλλά και για την εκπαίδευση του παιδιού. Αφορά στην ικανότητα ενός ατόμου να εντοπίζει στοιχεία των αντικειμένων, να αναλογίζεται τις διαφορές και τις ομοιότητες σε σχήματα, μορφές, χρώματα, μεγέθη, τις θέσεις και τους προσανατολισμούς. Η οπτική διάκριση συνεχίζει να αναπτύσσεται ακόμα και μετά την έναρξη φοίτησης των παιδιών στο νηπιαγωγείο.
Τα παιδιά που αντιμετωπίζουν προβλήματα με την οπτική διάκριση, φαίνεται πως δυσκολεύονται να αναγνωρίσουν, να θυμηθούν, αλλά και να οργανώσουν τα οπτικά ερεθίσματα που λαμβάνουν, έχοντας ως αποτέλεσμα να μην μπορούν να κατανοούν τα γραπτά σύμβολα που χρησιμοποιούνται στη μάθηση, όπως τα γράμματα και τους αριθμούς. Συχνά, παρατηρείται δυσκολία να ξεχωρίσουν όμοια σύμβολα ή ακόμα και λέξεις. Άλλες φορές, δεν αναγνωρίζουν ομοιότητες και διαφορές μεταξύ των φωνηέντων και των συμφώνων στις λέξεις, παρουσιάζοντας δυσχέρειες και στην ανάγνωση. Για παράδειγμα, ένας μαθητής που δεν κατανοεί την διαφορά μεταξύ των λέξεων: /ό//λ//α/-/έ//λ//α/ και /ί//σ//α/-/ί//σ//ο/ ή /δ//έ//μ//α/-/θ//έ//μ//α και /φ//ύ//κ//ι/-/θ//ή//κ//η/, μπορεί να είναι ένας μαθητής που αντιμετωπίζει δυσκολίες στην οπτική διάκριση φωνηέντων ή στην οπτική διάκριση συμφώνων αντίστοιχα. Επίσης, μπορεί να κάνει αντιστροφές συλλαβών, όπως: /μπά//λα/-/λά//μπα/ και /μό//νος/-/νό//μος/.
Επιπλέον, μπορεί να εμφανίσουν δυσκολίες στις μαθηματικές πράξεις, καθώς πολλοί αριθμοί μοιάζουν στον σχηματισμό, όπως για παράδειγμα ο αριθμός 6 με τον αριθμό 9. Η άνεση με τους αριθμούς και τις μαθηματικές έννοιες βασίζεται κυρίως στην ικανότητα να διακρίνουν τα διαφορετικά αριθμητικά σύμβολα. Για παράδειγμα, πολλά μικρά παιδιά μπορούν απαντήσουν σωστά, όταν ερωτηθούν: «Πόσο κάνει δύο συν ένα;». Ωστόσο, κάποια από αυτά τα παιδιά, δεν μπορούν να απαντήσουν στην ίδια ερώτηση, όταν δίνεται γραπτώς, “2 + 1 = ?”. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα παιδιά με αδύναμες δεξιότητες οπτικής διάκρισης, δεν μπορούν να αναγνωρίσουν σωστά όλους τους αριθμούς και τα σύμβολα.
Όπως γίνεται αντιληπτό, η δεξιότητα της οπτικής διάκρισης είναι ιδιαίτερα σημαντική, καθώς τα παιδιά μαθαίνουν να διαβάζουν, να γράφουν και να εργάζονται με τις λέξεις και τους αριθμούς. Κάθε ένα από αυτά έχει το δικό του μοναδικό σχήμα, που θα πρέπει να αναγνωρίζεται από τους μαθητές.
Για να ενισχύσετε, λοιπόν, αυτή τη δεξιότητα, μπορείτε να πείτε στο παιδί σας να περιγράφει εικόνες που βλέπει. Έτσι, θα αρχίσει να παρατηρεί περισσότερες λεπτομέρειες, όσον αφορά σχήματα, χρώματα και λέξεις και, κατ’ επέκταση, θα δεσμεύσει στοιχεία στη μνήμη του. Στα μικρά παιδιά, μπορείτε να χρησιμοποιήσετε την ταύτιση εικόνας-αντικειμένου, ώστε να αντιληφθούν τις ομοιότητες ή τις διαφορές. Ακόμη, χρησιμοποιώντας πλαστελίνη ή ζύμη, μπορείτε να εξασκηθείτε μαζί στο να σχηματίζετε γράμματα και αριθμούς. Επιπλέον, μπορείτε να του ζητάτε να κυκλώνει γράμματα που του λέτε από σελίδες εφημερίδων ή περιοδικών.
Είναι, λοιπόν, φανερό πως οι δεξιότητες της οπτικής διάκρισης παίζουν καθοριστικό ρόλο στη μάθηση του παιδιού, καθώς η ορθή ανάπτυξή της βοηθάει τα παιδιά στην κατάκτηση της ανάγνωσης, τη γραφής, αλλά και στη σωστή επεξεργασία λέξεων και αριθμών.
Αναστασιάδου Δημητρά
ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ S.I.
