Ως ταχύτητα επεξεργασίας μπορούμε να ορίσουμε το ρυθμό, σύμφωνα με τον οποίo μεταφέρονται οι εκάστοτε πληροφορίες μέσα στον εγκέφαλο.
Οι δυσκολίες στην ταχύτητα επεξεργασίας γίνονται ορατές την στιγμή εκτέλεσης κάποιου έργου, καθώς η καθυστέρηση στην επεξεργασία του, συνδέεται με το μεμονωμένο ρυθμό πραγματοποίησής του. Την ταχύτητα επεξεργασίας τη χωρίζουμε σε οπτική επεξεργασία, μέσω της οποίας ο εγκέφαλος επεξεργάζεται τις εικόνες, τη λεκτική-ακουστική, η οποία αφορά στη λήψη και, ταυτόχρονα στην επεξεργασία των ηχητικών κυμάτων, αλλά και την κινητική ταχύτητα επεξεργασίας, που καθορίζει το ρυθμό, με τον οποίο πραγματοποιούμε μια σωματική κίνηση. Για αυτό το λόγο, φαίνεται πως δυσκολίες στην ταχύτητα επεξεργασίας μπορούν να επηρεάσουν συμπεριφορικές και εκτελεστικές λειτουργίες, καθώς επίσης τη μνήμη, την πορεία ενός ατόμου κατά την μαθητική και ακαδημαϊκή περίοδο, ενώ, ταυτόχρονα, μπορεί να παρουσιαστούν προβλήματα και στη συμπεριφορά, αλλά και την κάλυψη προσωπικών ικανοτήτων.
Η επιστήμη δεν έχει καταφέρει ακόμα να καταγράψει τα βασικά αίτια που προκαλούν τη μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας, ωστόσο έχουν εντοπίσει ορισμένους παράγοντες, οι οποίοι φαίνεται να την επηρεάζουν αρκετά. Κάποιοι από αυτούς ενδέχεται να είναι, π.χ. οι κινητικές δεξιότητες και οι οπτικές διαταραχές. Επιπλέον, σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν ο ύπνος, οι διατροφικές προτιμήσεις, το άγχος, η απροσεξία, αλλά και η χρήση συγκεκριμένων φαρμάκων. Στους παράγοντες θα μπορούσαμε να κατατάξουμε και τις μαθησιακές δυσκολίες, την υπερκινητικότητα (ΔΕΠΥ), καθώς και τον αυτισμό.
Τα παιδιά που φαίνεται να παρουσιάζουν χαμηλή ταχύτητα επεξεργασίας αργούν να καταγράψουν οπτικές πληροφορίες, όπως λέξεις και αριθμούς, και γι’ αυτό το λόγο αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην ανάγνωση, τη γραφή και την εκτέλεση αριθμητικών πράξεων. Επιπλέον, δυσκολεύονται να τελειοποιήσουν κάποια δραστηριότητα, αλλά και να συναναστραφούν με άλλα άτομα.
Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες πρακτικές μέσω των οποίων η ταχύτητα επεξεργασίας μπορεί να βελτιωθεί. Παιχνίδια όπως το σκάκι, οι γρίφοι, αλλά και τα κρυπτόλεξα, φαίνεται πως βοηθούν αρκετά. Όσον αφορά την εκπαιδευτική διαδικασία, καλό θα είναι, τόσο οι εκπαιδευτικοί, όσο και οι γονείς, να δίνουν στα παιδιά περισσότερο χρόνο για την ολοκλήρωση κάποιας διεργασίας, όπως η λύση μιας άσκησης αλλά και η αντιγραφή στοιχείων από τον πίνακα.
Οι εκπαιδευτικοί θα πρέπει να εστιάζουν στην ακρίβεια και όχι στην ταχύτητα με την οποία πραγματοποιούν μια εργασία. Ακόμη, οι ερωτήσεις τους στους συγκεκριμένους μαθητές, θα πρέπει να γίνονται αργά, προκειμένου να τις κατανοήσουν, αλλά και να τους παρέχεται επιπλέον χρόνος για την απάντησή τους. Χρήσιμα θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν και τα συχνά διαλλείματα κατά τη διάρκεια πραγματοποίησης κάποιας διεργασίας.
Ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης του αργού ρυθμού της ταχύτητας επεξεργασίας, αποτελεί η έγκυρη αναγνώριση, αλλά και κατανόηση του προβλήματος, καθώς, πολλές φορές, η μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας αποδίδεται σε άλλους παράγοντες. Σημαντική θεωρείται και η οικογενειακή υποστήριξη του ατόμου, γεγονός που διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Συμπερασματικά, θα πρέπει να τονίσουμε και το ρόλο των εκπαιδευτικών, οι οποίοι θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως οι καταλληλότεροι για την καθοδήγηση και τη βοήθεια των παιδιών που παρουσιάζουν μειωμένη ταχύτητα επεξεργασίας.
Κωνσταντίνος Τούφας
MSc Λογοθεραπευτής S.I.
