Η οπτική μνήμη αποτελεί ένα από τα γνωστικά συστήματα και θεωρείται υπεύθυνη για την αντίληψη και την επεξεργασία των οπτικών παραστάσεων.
Μέσω της οπτικής μνήμης, ο άνθρωπος καταφέρνει να αποθηκεύσει οπτικές πληροφορίες για μικρό χρονικό διάστημα, ενώ, ταυτόχρονα, καθίσταται ικανός να ανακαλεί στη μνήμη του οπτικά στοιχεία και μορφές.
Σε περίπτωση αδυναμίας αποθήκευσης πληροφοριών, θα παρατηρήσουμε δυσκολία στην ανάκλησή τους. Ένα παιδί που παρουσιάζει προβλήματα στην οπτική μνήμη, αντιμετωπίζει δυσκολίες που σχετίζονται με την αναπαραγωγή συμβόλων, όπως γράμματα και αριθμούς, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει τη διαδικασία της αντιγραφής, της ορθογραφίας, καθώς και της ανάγνωσης, ενώ φαίνεται να έχει δυσκολία και κατά τον προσανατολισμό.
Σε μία ανάλογη περίπτωση, προκειμένου να διευκολυνθεί το παιδί, μπορούν να υιοθετηθούν κάποιες αντισταθμιστικές τακτικές, οι οποίες θα βελτιώσουν την οπτική μνήμη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η ενασχόληση με παιχνίδια μνήμης, όπως η περιγραφή καρτών και εικόνων, οι οποίες, μετά την προβολή τους, καλύπτονται ή η περιγραφή εικόνων, κατά τη διαδικασία της οποίας το παιδί θα έχει τα μάτια του κλειστά. Επιπλέον, παρόμοια παιχνίδια μνήμης, όπως η ταυτοποίηση όμοιων καρτών, μπορούν να βρεθούν και διαδικτυακά.
Όσον αφορά την εκπαιδευτική διαδικασία, υπάρχουν και εκεί στρατηγικές, μέσω των οποίων το παιδί θα βελτιωθεί στην αναγνώριση γραμμάτων και αριθμών. Η σχεδίαση συμβόλων με κλειστά μάτια θα ενισχύσει τη μνήμη της μορφής του κάθε γράμματος. Άλλη μία τεχνική είναι ο σχεδιασμός μορφών με εύκαμπτα υλικά, όπως η πλαστελίνη, καθώς, μέσω της αφής ενός σχήματος, μπορεί να πραγματοποιηθεί η οπτικοποίηση του. Έτσι, στη συνέχεια, τα γράμματα ή οι αριθμοί μπορούν να κολληθούν σε καρτέλες, ώστε τα παιδιά να μπορούν να τα αγγίζουν συχνότερα. Ταυτόχρονα, τα γράμματα θα μπορούσαν να περιγραφούν λεκτικά, π.χ. το /ο/ αποτελεί ένα μεγάλο κύκλο ή το /ι/ έχει τη μορφή ενός μπαστουνιού. Γενικότερα, η αντικατάσταση γραπτών οδηγιών με προφορικές, θα μπορούσε να ενισχύσει την οπτική μνήμη ενός παιδιού.
Τέλος, θα πρέπει να επισημανθεί πως η οπτική μνήμη εξαρτάται και από άλλους παράγοντες, όπως είναι η προσοχή, η συγκέντρωση, η παρατήρηση καθώς και το κίνητρο του παιδιού. Ο συνδυασμός μεταξύ οπτικής και άλλων μορφών μνήμης, όπως είναι η ακουστική ή η απτική, θεωρούνται σημαντικές.
Αναστασιάδου Δημητρά
ΕΡΓΟΘΕΡΑΠΕΥΤΗΣ S.I.
