Πόσο θα πρέπει να περιμένω για να επισκεφτώ κάποιον ειδικό;
Όταν ένα παιδί δεν έχει την τυπική ανάπτυξη που θα περιμέναμε, συνήθως, η πρώτη μας σκέψη ή η πρώτη καθησυχαστική συμβουλή είναι: “Ας περιμένουμε λίγο, είναι μικρό ακόμη.”. Κάποιες φορές, αυτό μπορεί να είναι και το σωστό, καθώς το κάθε παιδί έχει τον δικό του ρυθμό ανάπτυξης. Ορισμένα παιδιά μπορεί να ξεπεράσουν τις δυσκολίες, ενώ κάποια άλλα μπορεί να μεγαλώσουν με αυτές και έτσι να επηρεάσουν την καθημερινότητά τους.
Για εμάς τους γονείς, είναι δύσκολο να κρίνουμε αντικειμενικά το παιδί μας. Γι’ αυτό και, κάποιες φορές, γινόμαστε υπερβολικά καχύποπτοι, ενώ, από την άλλη, είναι πολύ σημαντικό να μην φτάσουμε στο σημείο να πούμε την φράση “Εγώ το είχα καταλάβει εδώ και καιρό ότι κάτι δεν πήγαινε καλά.”. Για το λόγο αυτό, υπάρχουν συγκεκριμένα αναπτυξιακά ορόσημα (σύμφωνα με το Πρωτόκολλο Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Δεξιοτήτων(ΠΑΑΔ), τα οποία χρειάζεται να λάβουμε υπόψη και κάνουν αρκετά πιο εύκολη την απόφαση της αναμονής ή όχι.
Πως λειτουργούν τα αναπτυξιακά ορόσημα;
Τα αναπτυξιακά ορόσημα είναι χαρακτηριστικά της εκάστοτε ηλικιακής ομάδας και είναι ενδεικτικά της φυσιολογικής ανάπτυξης των παιδιών, τα οποία, όμως, προσαρμόζονται ανάλογα τα ατομικά χαρακτηριστικά του κάθε παιδιού. Έχουν ένα χρονικό εύρος μέσα στο οποίο εμφανίζονται και πιθανές καθυστερήσεις μπορεί να “θορυβήσουν” τους γονείς.
Ο παιδίατρος είναι το πρώτο πρόσωπο, στο οποίο απευθύνονται οι γονείς, ζητώντας να διερευνήσει περεταίρω τις ικανότητες και τις δεξιότητες του παιδιού τους. Αυτός με τη σειρά του, παραπέμπει, αν χρειαστεί, σε μια ομάδα θεραπευτών, οι οποίοι έχουν εκπαιδευτεί πάνω σε αυτές τις δυσκολίες.
Τι είναι το Πρωτόκολλο Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Δεξιοτήτων και πότε ένα παιδί επιλέγεται να μπει σε μια θεραπεία;
Το Πρωτόκολλο Αξιολόγησης Αναπτυξιακών Δεξιοτήτων, αξιολογεί τα αναπτυξιακά ορόσημα σε διάφορες ηλικιακές ομάδες (από 0 μηνών έως 6 ετών) σε 10 διαφορετικούς τομείς: την αδρή κινητικότητα, τη λεπτή κινητικότητα, τον γνωστικό τομέα, τον αντιληπτικό λόγο, τον εκφραστικό λόγο, την ψυχοκινητική ανάπτυξη, τις δεξιότητες καθημερινής ζωής, το παιχνίδι, τις αισθητηριακές δυσκολίες και την διάσπαση προσοχής και κατατάσσει το παιδί στην χρονολογική ηλικία που ανήκει σε κάθε έναν από αυτούς. Οι ερωτήσεις που περιέχει είναι ανάλογες με το τι δεξιότητες θα ήταν ορθό να έχει αποκτήσει το παιδί για την ηλικία του και το αποτέλεσμα που εξάγεται, μας βοηθάει να κατανοήσουμε τους στόχους που πρέπει να βάλουμε για το συγκεκριμένο παιδί, ώστε να το βοηθήσουμε να ακολουθήσει αναπτυξιακά τα παιδιά της ηλικίας του.
Για έναν θεραπευτή (ψυχολόγο, λογοθεραπευτή, εργοθεραπευτή, ειδικό παιδαγωγό, δάσκαλο) και γονιό φυσικά, είναι σημαντικό να γνωρίζει ποιες δεξιότητες έχει κατακτήσει το παιδί, έτσι ώστε να το βοηθήσει να αναπτυχθεί και σε όσες υστερεί.
Ανάλογα με την απόκλιση της αναπτυξιακής με την χρονολογική ηλικία και, φυσικά, συνυπολογίζοντας και άλλους παράγοντες, θα αποφασιστεί αν ένα παιδί θα ενταχθεί σε θεραπευτικό πλαίσιο.
Το σχολικό πλαίσιο είναι μια σημαντική πηγή, μέσα από την οποία μπορούμε να πάρουμε συμπληρωματικές πληροφορίες και δεδομένα για το παιδί και την ανάπτυξή του, αλλά να κάνει και την εικόνα πιο σαφή, με στόχο να υπάρξουν σημαντικά οφέλη.
Πόσο καιρό θα διαρκέσει η θεραπεία;
Η διάρκεια μιας θεραπείας εξαρτάται από πολλούς παράγοντες. Κάποιες δυσκολίες μπορεί να είναι σοβαρές, αλλά η ανταπόκριση του παιδιού να είναι γρήγορη και θετική. Αν μια διαταραχή εντοπισθεί πριν εγκατασταθεί και αν οι γονείς αντιληφθούν τα «σημάδια» της νωρίς, τότε σίγουρα ο χρόνος της θεραπείας μειώνεται.
Οι γονείς μπορούν να συμβουλεύονται τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, ακόμη και αν δεν υπάρχει σοβαρός λόγος ανησυχίας σχετικά με το παιδί τους. Κατά τη διάρκεια του θεραπευτικού προγράμματος, μπορεί να συμβούν αλλαγές στην ιδιοσυγκρασία ενός παιδιού, ως μέρος μιας φυσικής διαδικασίας προσαρμογής. Η Δρ Busman είπε: «Το να μιλήσουμε με έναν επαγγελματία, μπορεί να μας παρέχει μερικές στρατηγικές για να διευκολύνουμε τις δυσκολίες που εντοπίζουμε σε ένα παιδί, ακόμη και αν δεν υπάρχει μια διαταραχή.». Π.χ. οι δεξιότητες της γνωστικής συμπεριφορικής θεραπείας για την αντιμετώπιση του άγχους ή της διάθεσης ή των προβλημάτων συμπεριφοράς, παρέχουν χρήσιμες πληροφορίες για τα σημάδια, τα συμπτώματα και την αντιμετώπισή τους.
Κωνσταντίνος Τούφας
MSc Λογοθεραπευτής S.I.
