Στις αρχές της δεκαετίας του 70, έλαβε χώρα στο πανεπιστήμιο του Stanford ένα από τα γνωστότερα πειράματα ψυχολογίας του 20ου αιώνα.
O ψυχολόγος Walter Mischel μάζεψε μια ομάδα παιδιών, κυμαινόμενα ηλικιακά από 4 εώς 6 ετών. Τα οδήγησε σε ένα σχετικά απομονωμένο δωμάτιο, μακριά από οποιουδήποτε είδος απόσπαση. Τα παιδιά έμπαιναν στο δωμάτιο ένα-ένα.. Μπροστά στο κάθε παιδί υπάρχει μόνο ένα λαχταριστό ζαχαρωτό. Οι ερευνητές το ενημέρωναν πως θα μπορούσε αν θέλει να το φάει. Αν όμως περίμενε 15 λεπτά, μέχρι να επιστρέψουν, θα είχε τη δυνατότητα να φάει, όχι ένα, αλλά δύο ζαχαρωτά. Κατεγράφησαν πολλές διαφορετικές συμπεριφορές…
Όπως αντιλαμβάνεστε στην ηλικία των έξι ετών, τα γλυκίσματα αυτά είναι πολύ νόστιμα, πολύ γευστικά και πολύ πολύτιμα για να αγνοηθούν.
Το πείραμα αυτό ήταν πολύ απλό, γιατί όμως είναι τόσο σημαντικό; Τι σημασία έχει αν ένα παιδί αντισταθεί ή όχι στην επιθυμία του να καταβροχθίσει ένα γλύκισμα που βρίσκεται ακριβώς μπροστά του;
Στο διάσημο πείραμα του Stanford, ο σκοπός των ερευνητών ήταν να ανακαλύψουν πότε αναπτύσσεται στα παιδιά η ικανότητα για αυτοπειθαρχία. Μάλιστα, σε συνδυασμό με μεταγενέστερες έρευνες, οι ερευνητές ανακάλυψαν πως τα παιδιά που είχαν αντισταθεί στο ζαχαρωτό περισσότερη ώρα, πέτυχαν καλύτερα αποτελέσματα αργότερα στη ζωή τους. Παρατηρήθηκε ότι τα νήπια που είχαν την υπομονή να περιμένουν και για το δεύτερο ζαχαρωτό, στη μετέπειτα πορεία τους είχαν κατά μέσο όρο: χαμηλότερο δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ), υψηλότερους βαθμούς στις σχολικές τους εξετάσεις, χαμηλότερα ποσοστά εθισμού σε ουσίες, ακόμη και χαμηλότερα ποσοστά διαζυγίων! Όσα απέδειξαν πως διαθέτουν αυτοσυγκράτηση στο πείραμα ήταν αυτά, τα οποία στην ενήλικη τους ζωή ήταν πιο υπομονετικά και αποφασισμένα ώστε να πετυχαίνουν περισσότερους στόχους και να νικούν το στρες. Σημαίνει, όμως, αυτό ότι η υπομονή και η αυτοσυγκράτηση δεν είναι επίκτητα χαρακτηριστικά; Τα παιδιά που δεν κατάφεραν να περιμένουν για το 2ο κέρασμα ήταν “καταδικασμένα” να ζήσουν μια λιγότερο επιτυχημένη ζωή; Η απάντηση στα παραπάνω ερωτήματα είναι “όχι”.
Η ικανότητα να καθυστερεί ένα παιδί την επιθυμία του για ευχαρίστηση, δηλαδή η αυτοπειθαρχία του, αποδείχτηκε πιο εύστοχος δείκτης για την επιτυχία του στη ζωή, από τον δείκτη ευφυΐας ή τους βαθμούς του στο σχολείο.
Ανάμεσα σε άλλα, η αυτοπειθαρχία μας βοηθάει να:
Έχουμε μειωμένες πιθανότητες για παχυσαρκία (Tsukayama et al., 2010)
Έχουμε καλύτερη φυσική και μυική κατάσταση (Kinnunen et al., 2012)
Έχουμε μικρότερες πιθανότητες για εμπλοκή σε παράνομες συμπεριφορές (King et al., 2011; Ford & Blumenstein, 2012)
Έχουμε περισσότερες πιθανότητες για επαγγελματική επιτυχία στην ενήλικη ζωή μας(Converse et al., 2014).
Η ικανότητα της αυτοσυγκράτησης σύμφωνα με τον Μischel είναι κάτι που διδάσκεται. Υποστηρίζει ότι οι ικανότητες που μας επιτρέπουν να καθυστερήσουμε την ικανοποίηση μας και να είμαστε υπομονετικοί, είναι οι ίδιες που απαιτούνται, ώστε να κάνουμε καλύτερες επιλογές στη ζωή μας. Χωρίς να αποσπόμαστε από πειρασμούς που μας ωθούν στο αντίθετο. Μάλιστα, προσθέτει: “Ανακαλύψαμε ένα νέο τρόπο ώστε να βελτιώσουμε τις ανθρώπινες επιλογές, ακόμη και την ίδια την προσωπική ελευθερία. Όσο αναπτύσσουμε την αυτοσυγκράτηση, επιλέγουμε αν θα κάνουμε ή δε θα κάνουμε κάτι”. Η έρευνα απέδειξε με τρόπο καινοτόμο και σύγχρονο για την εποχή, πως η αυτοσυγκράτηση και η υπομονή μοιάζουν με έναν ανθρώπινο μυ. Όσο περισσότερο χρησιμοποιούνται, τόσο περισσότερο δυναμώνουν.
Κωνσταντίνος Τούφας
MSc Λογοθεραπευτής S.I
