25η Μαρτίου σήμερα, διπλή εορτή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και της Εθνικής μας Παλιγγενεσίας .
Η Ελληνική Επανάσταση αναμφίβολα υπήρξε απότοκος των φιλελεύθερων ιδεών του Γαλλικού Διαφωτισμού, των αρχών της ισότητας και της ελευθερίας που λίγα χρόνια πριν το 1821 κυρίευσαν τη Γαλλία και κυριάρχησαν στην Ευρώπη, υπόδουλη και μη
Η Σερβία επαναστατεί πρώτη από τις Βαλκανικές Χώρες το 1804 και το 1825 κερδίζει μια πρώτη μορφή αυτονομίας, ενώ το 1830 ο Σουλτάνος επικυρώνει την πλήρη διοικητική της αυτονομία.
Η σημαντικότερη όμως και πλέον επιτυχής βαλκανική εξέγερση ήταν ο Ελληνικός Αγώνας για την ανεξαρτησία το 1821.Τα μηνύματα της επαναστατημένης Γαλλίας διαδόθηκαν εύκολα, αρχικά εδώ στα Επτάνησα και τις Ιλλυρικές Επαρχίες. Οι Έλληνες λόγιοι, επηρεασμένοι από αυτά τα μηνύματα και από τον Ευρωπαϊκό Διαφωτισμό, γιγάντωσαν με τα κείμενά τους τις ελπίδες των Ελλήνων για ελευθερία, επηρεάζοντας παράλληλα και τους γειτονικούς λαούς. Τα φιλελεύθερα κείμενα του Ρήγα και του Κοραή είναι χαρακτηριστικά. Η Φιλική Εταιρεία μυεί και προετοιμάζει το γένος για την επανάσταση
Η Ελληνική Επανάσταση ή Επανάσταση του 1821 ήταν η ένοπλη εξέγερση που διεξήγαγαν επαναστατημένοι Έλληνες εναντίον της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, με σκοπό την αποτίναξη της Τουρκικής κυριαρχίας και τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους.
|
Λέγει ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης[ Η επανάστασις η εδική μας δεν ομοιάζει με καμμιάν απ' όσες γίνονται την σήμερον εις την Ευρώπην. Της Ευρώπης αι επαναστάσεις εναντίον των διοικήσεών των είναι εμφύλιος πόλεμος. Ο εδικός μας πόλεμος ήτο ο πλέον δίκαιος, ήτον έθνος με άλλο έθνος, ... |
Η αφύπνιση της εθνικής συνείδησης των Ελλήνων, ή κατ' άλλους η ανάδυση του ελληνικού εθνισμού εντοπίζεται κατά την υστεροβυζαντινή περίοδο, περί τον 13ο έως 15ο αιώνα,αλλά οι απαρχές του ελληνικού εθνικού κινήματος που οδήγησε στην Επανάσταση εμφανίζονται πολλούς αιώνες αργότερα, μετά την πτώση της Κωνσταντινούπολης 1453 και τα χρόνια της σκλαβιάς που ακολούθησαν. Στην ώριμη φάση του νεοελληνικού Διαφωτισμού το δεύτερο μισό του 18ου αιώνα.την περίοδο αυτή, η διάδοση της παιδείας συνοδεύτηκε με την καλλιέργεια -αρχικά μεταξύ των Ελλήνων που ζούσαν στις παροικίες της Δυτικής Ευρώπης και είχαν φιλοδυτικό προσανατολισμό της ιδέας της ύπαρξης ενός ελληνικού έθνους που συνδεόταν με την αρχαία Ελλάδα και δικαιούταν χωριστή πολιτική ύπαρξη. Μία από τις οργανώσεις που δημιουργήθηκαν μέσα σε αυτό το ιδεολογικό και πολιτικό κλίμα ήταν η Φιλική Εταιρεία, μια μυστική οργάνωση που ιδρύθηκε το 1814 στην Οδησσό από τρεις Έλληνες εμπόρους με σκοπό την προετοιμασία μιας ελληνικής επανάστασης.
Τον Απρίλιο του 1820 αρχηγός της φιλικής εταιρείας αναλαμβάνει ο Αλέξανδρος Υψηλάντης
Ο αγώνας ξεκίνησε τον Φεβρουάριο του 1821 στη Μολδοβλαχία, ενώ τον επόμενο μήνα οι Φιλικοί δημιούργησαν επαναστατικές εστίες από τη Μακεδονία ως την Κρήτη
. Η σκηνή της κήρυξης της Επανάστασης την 25η Μαρτίου περιγράφεται με λεπτομέρειες από τον αγωνιστή Αλέξανδρο Δεσποτόπουλο σε επετειακή ομιλία του στην Αγία Λαύρα αρκετά χρόνια μετά την επανάσταση."Θεωρώ εν τούτοις εμαυτόν ευτυχή ... διότι εν τω μέσω ευρεθείς της κλαγγής και του καπνού αυτών των ιδίων Τουρκοφάγων όπλων, των από του Ιερού λόφου αντηχησάντων και υπό τον κυματισμόν αυτής της παρά του Ιεράρχου Γερμανού υψωθείσης Σημαίας του Σταυρού, εν τη αυτή του 1821 ημέρα, ..."
Όταν ξέσπασε τελικά η ελληνική Επανάσταση το 1821 ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε', υπό την απειλή γενικής σφαγής των χριστιανών της Κωνσταντινούπολης, αναγκάστηκε να αφορίσει τους επαναστάτες. Παρά την ενέργειά του αυτή, την ημέρα του Πάσχα του 1821 απαγχονίστηκε στην κεντρική πύλη του Πατριαρχικού Οίκου, η οποία από τότε παραμένει σφραγισμένη.
Η εκστρατεία του Υψηλάντη απέτυχε και σε σύντομο χρονικό διάστημα τα οθωμανικά στρατεύματα έσβησαν τις περισσότερες από τις επαναστατικές εστίες της ηπειρωτικής Ελλάδας, όμως οι επαναστάτες κατάφεραν να υπερισχύσουν στην Πελοπόννησο, τη Στερεά Ελλάδα και σε πολλά νησιά του Αιγαίου.
Είναι πολλά τα διασωθέντα κείμενα και απομνημονεύματα των πρωταγωνιστών του 1821 που μας γεμίζουν με τιμή και δόξα. Ποιους ήρωες να πρωτοαναφέρω : τον Ανδρούτσο ,τον Καραϊσκάκη, τον Μπότσαρη , τον Μιαούλη, τον Νικηταρά , τον φιλέλληνα λόρδο Βύρωνα,τον Αθανάσιο Διάκο, τον Παπαφλέσσα, τον καλόγηρο Σαμουήλ στο Κούγκι, το Σούλι , τα Ψαρά , τη Χίο , το Μεσολόγγι, την Ηρωική πόλη μας τη Νάουσα, θα χρειαστούν ατελείωτα κείμενα για να υμνήσουμε τους ήρωες της επανάστασης και τον αγώνα για τη λευτεριά. 400 χρόνια σκλαβιάς, βασανιστήρια, γενοκτονίες και αφανισμοί. Αυτός ήταν , και είναι ο γείτονας μας και <σύμμαχος σε εισαγωγικά> σήμερα, που συνεχίζει να προκαλεί με διεκδικήσεις, εισβολές και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις σε γειτονικά κράτη, ονειρευόμενος την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Ο ελληνισμός όμως αντιστάθηκε και στάθηκε στο ύψος των περιστάσεων. Δεν λησμονεί την ιστορία του, την πίστη του γιατί ο αγώνας ήταν πάντα ΄΄ υπέρ πίστεως και πατρίδας΄΄
Σταδιακά η Ελληνική Επανάσταση έθεσε τις βάσεις για τις μεγάλες επαναστάσεις του 1848, που χαρακτηρίστηκαν ως η «Άνοιξη των Λαών» και διαμόρφωσαν τη σύγχρονη αστική κουλτούρα, παγιώνοντας το αίτημα των λαών για εθνική ανεξαρτησία και αυτοδιάθεση
Όμως η διχόνοια η δολερή… Το φθινόπωρο του 1823 στη Σιλίμνα της Τριπολιτσάς, ο Κολοκοτρώνης μαζί με τους γιους του και τον Ανδρούτσο και τον Δημήτριο Υψηλάντη, θα βρεθεί μπροστά στην εικόνα του Χριστού να δίνει όρκο. Θα αγωνιστούν «μέχρις θανάτου, όλοι ενωμένοι», αλλά αυτή τη φορά ο εχθρός δεν είναι η Τουρκιά αλλά η «πανούκλα» Φαναριωτών και καλαμαράδων.
Λέγει ο Μακρυγιάννης στα απομνημονεύματα του ΄΄Μπαίνοντας εις αυτό το έργον και ακολουθώντας να γράφω δυστυχήµατα αναντίον της πατρίδος και θρησκείας, οπού της προξενήθηκαν από την ανοησίαν µας και 'διοτέλειά µας και από θρησκευτικούς και από πολιτικούς και από 'µάς τους στρατιωτικούς, αγαναχτώντας και εγώ απ' ούλα αυτά, ότι ζηµιώσαµε την πατρίδα µας πολύ και χάθηκαν και χάνονται τόσοι αθώοι άνθρωποι.
Το 1840, ο ίδιος ο Πετρόμπεης Μαυρομιχάλης,που οι γιοι του ήταν ανάμεσα σ΄αυτούς που δολοφόνησαν τον Καποδίστρια, ακούγοντας κάποιον να κατηγορεί τον Καποδίστρια, φέρεται να είπε τούτα τα λόγια: «Δεν μετράς καλά φιλόσοφε …. Ανάθεμα στους Αγγλογάλλους που ήσαν η αιτία κι εγώ έχασα τους δικούς μου, και το Έθνος έναν άνθρωπο που δε θα τονε ματαβρεί, και το αίμα του με παιδεύει ως τώρα …».
Τα μηνύματα της σημερινής επετείου είναι πολλά και διαχρονικά. Τα έχουμε ακούσει πολλές φορές και τα θεωρούμε κάπως τετριμμένα ως έννοιες. Το 1821 όμως δεν είναι μια απλή Επέτειος, . Αν δεν κατανοήσουμε τα βαθύτερα νοήματα της Επετείου αυτής, τότε δεν θα είμαστε άξιοι της ελευθερίας που μας χάρισαν με τη ζωή τους οι χιλιάδες αγωνιστές και ήρωες του 1821, προβεβλημένοι και αφανείς. Οι αγωνιστές εκείνοι που με ακλόνητη πίστη στο Θεό και την Υπέρμαχο Στρατηγό έκαναν πράξη ό,τι στα μάτια των Ευρωπαίων φάνταζε άπιαστο. Το 1821 είναι πάντα επίκαιρο γιατί μας διδάσκει ότι «η μεγαλωσύνη στα Έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα, αλλά με της καρδιάς το πύρωμα μετριέται και με το αίμα». Είναι επίκαιρο γιατί καταδεικνύει την αξία της πίστης σε μια ιδέα, ακόμα και αν η πραγματοποίησή της είναι δύσκολη και γεννά κινδύνους, όπως η ιδέα της ανεξαρτησίας και της ελευθερίας μετά από 400 χρόνια σκότους και σκλαβιάς..
Όταν κάποτε ρωτήθηκε ο Κολοκοτρώνης αν είναι αγγλόφιλος, γαλλόφιλος ή ρωσόφιλος, απάντησε με τη γνωστή σοφία του: «Εγώ ήμουν και θα είμαι πάντοτε Θεόφιλος, γιατί σαν τον Θεό κανείς δεν αγαπά την Ελλάδα!». Αυτήν την βαθειά πίστη που είχε ο Γέρος του Μωριά χρειαζόμαστε και σήμερα. Πίστη ότι η Χώρα μας μπορεί να υπερβεί τα προβλήματα , πίστη ότι ως Λαός είμαστε έτοιμοι να απομονώσουμε κάθε κηλίδα αναχρονισμού και δουλείας, αφού ξέρουμε τόσο καλά να κάνουμε αγώνες κατά της δουλοπρέπειας και της υποταγής απ΄ όπου και αν προέρχεται. Μαζί με την πίστη, όμως, ας διδαχθούμε και την περηφάνια, αυτή την περηφάνια που έβαλε στα χείλη του Κολοκοτρώνη τα ιστορικά αυτά λόγια:
Είσαι Έλληνας; Τι προσκυνάς; Σηκώσου απάνω. Εμείς και στους Θεούς ορθοί μιλούμε!
Σας ευχαριστώ.
